«La llei nun relluz igual pa los falantes de toles llingües»

Abogáu, escritor y miembru correspondiente de l'Academia de la Llingua, Nicolás Bartolomé Pérez (Lleón, 1971) ye l'autor de 'Derechu llingüisticu del Principáu d'Asturies. Normativa y xurisprudencia', un volume d'alrodiu quinientes páxines recién editáu pola Conseyería de Cultura que recopila el corpus llegal esistente alrodiu l'asturianu y l'eonaviegu. El tomu ábrese con una cita del Fueru Xulgu: «La lee reluz como el sol en defendimento de todos», sobre la que'l xurista afirma dende'l so despachu profesional en Mieres que: «Ta n'asturlleonés y ye una amuesa que la rellación de les lleis y la llingua asturiana nun ye flor d'un día. Daquella los autores d'esti y otros fueros, echaben mano de la llingua que falaba la xente y que l'asturianu tuvo vixencia fundamental nes normes xurídiques, hai un filu de continuidá de lo que se fizo hai unos cuantos sieglos».

La situación anguañu ye otra y sobre ella, Bartolomé opina que «ye evidente que la llei nun relluz igual pa los falantes de les tres llingües d'Asturies. El castellán tien plena normalidá xurídica y social, lo que nun tien de molestar a naide, pero les otres dos que son propies, porque son les que nacieron equí, nun tienen el mesmu amparu llegal». De cualquier miente el volume publicáu nun se centra nes opiniones particulares del autor. La primer parte aborda la evolución del réxime xurídicu tocante a los idiomes propios, sobre'l que'l xurista apunta que «la defensa del asturianu y del eonaviego tien un iniciu bien claru que ye la Constitución y nella la protección a la diversidá cultural y llingüística, que reconoz como ún de los criterios de la nuestra convivencia. A partir d'esi marcu n'Asturies asúmese parcialmente la protección de la so diversidá llingüísitica, a un nivel menor que notres comunidaes que si teníen una tradición reivindicativa nesi sen», desplica.

L'Estatutu d'Autonomía y el so artículu 4 recueyen, señala Bartolomé, esa reconocencia a la protección 'del bable' que califica de «marcada pola indefinición que nun s'aclara hasta la Llei d'Usu de 1998 y la Carta de les Llingües Minoritaries d'Europa». Tocante a la norma qu'aprebó nel so día el gobiernu de Sergio Marqués, l'espertu discrepa de quienes ven nella un réxime de semioficialidá: «Creo que tamos bastante llonxe si tomamos cuatro campos esenciales: usu pola administración, enseñanza, medios de comunicación públicos y toponimia. Nellos la situación ye mui diferente a la que se puede dar en ciertos graos de cooficialidá». En cualquier casu, reconoz que sí hebo «avances y una política llingüística interesante, inda variable según les lexislatures, qu'aprovecha al másimo les posibilidaes de lo que ye un idioma protexíu, dalgo importante a falta d'una oficialidá», asegura.

Nel volume, l'últimu gran bloque dedícase a recopilar la xurisprudencia xenerada nos diferentes órganos xudiciales y d'ella, l'abogáu resalta sobremanera la del Tribunal Constitucional: «La so última sentencia de 2020 al recursu planteáu por un grupu políticu sobre la modificación del reglamentu de la Xunta Xeneral pal usu del asturianu ye mui interesante. Nel marcu llegal que se cita inclúise a la Carta Europea de les llingües y reconoz como un de los elementos fundamentales del reglamentu el derechu a usar l'asturianu, ye favorable al su emplegu nos contestos más formales».

La utilidá del corpus ta pensada tanto pa los especialistes en drechu como a cualaquier llector interesáu n'acudir a les fontes xurídiques recopilaes. Ye un tomu al que'l so autor, comprometíu cola realidá llingüística d'Asturies y la so tierra lleonesa, prestába-y poder dir nun futuru ampliando con nueves normes pa que «la llei relluza como'l sol en defendimientu de toos».

• Temas
• Alitar Asturies